Автор: milan
The second of the debate inspired by the current exhibition “Pink tigers and golden lizards and everything else”
The second of the debates on the European Green Deal inspired by the current exhibition “Pink tigers and golden lizards and everything else” took place at the EU Residence.
The topic of conversation was climate change and what after it, and it was placed in the context of the golden lizards from the work of Velimir Zernovski as part of his edition “After 2015”.
#22 Tamara Ristoska invites Improv band
Книжевни разговори со Читачот – Гостин: Наташа Атанасова
Наташа Атанасова, дипломирала на Катедрата за општа и компаративна книжевност на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ во Скопје. Во изминатите 11 години работи во областа на маркетингот, издаваштвото и медиумите. Има искуство како копирајтер, преведувач, новинар и уредник во повеќе печатени и електронски медиуми. Воедно, со години ја следи книжевната и културната сцена во земјава. На почетокот на 2021 година ја отвори својата веб-страница Blen.mk каде објавува авторски текстови од областа на литературата, уметноста и културата. Погледнете го најновото видео – книжевен разговор со Читачот!
Брза vs. одржлива мода: Зошто ова е феминистичко прашање?
Модата и феминизмот треба да бидат дел од истиот разговор. Изборот на брза наспроти одржлива мода недвосмислено е феминистичко прашање, бидејќи тоа е избор меѓу систем кој главно се потпира на обезмоќување и искористување на текстилните работнички наспроти систем што овозможува и поттикнува промена кон поголем еколошки интегритет и социјално-економска правда.

Модата е индустрија која во голема мера е наменета за жените и истовремено жените се оние кои ја „хранат“. Затоа, не треба да изненадува фактот дека тие исто така сочинуваат голем дел од синџирот на снабдување. 80% од работниците во конфекциии се жени (до 90% во земјите каде што текстилната индустријата е најголем работодавец). Меѓутоа, неповрзаноста меѓу статистиката и реалноста на овие жени е прашање на етичност и еднаквост. Одржливата мода обезбедува позитивно влијание врз планетата, но исто така и врз жените вклучени во модната индустрија – ова е местото каде што станува феминистичко прашање. Бидејќи модата се користи како алатка за зајакнување на жените кои купуваат облека, време е да ги омоќи и жените кои ја произведуваат таа облека.
Етичката, одржлива мода е едно решение за многуте феминистички прашања во текстилната индустрија. Како што повеќе потрошувачи добиваат увид во животите на текстилните работнички, се овозможува да се гледа на брзата мода како на нешто „за еднократна употреба“ и да се променат навиките кон поодржлива алтернатива. Етичките модни брендови ги поддржуваат и акцентираат луѓето во синџирот на снабдување, а не профитот.
Цената на брзата мода
Брзата мода следи три прилично атрактивни нишки – голема брзина, разновидност и ниска цена. Сепак, она што повеќето луѓе не го сфаќаат е дека негативните последици на овој систем во голема мера ги сносат женските работници во текстилните фабрики. Овие работнички, особено во земјите во развој, се платени по произведено парче, добиваат многу ниски плати и не добиваат надомест за прекувремена работа, боледување или породилно отсуство. Сепак, жените сè уште избираат да работат во конфекции и текстилната индустрија, бидејќи тоа е побезбедна и попочитувана опција за оние кои немаат голем избор. Недостатокот на опции за сиромашните и необразованите, заедно со потребата да се заработи за живот е несреќна комбинација на причини зошто жените продолжуваат да се мачат по 100 часа или повеќе неделно. Способноста на овие жени да заработат приход и да бидат финансиски независни е огромен социјален стабилизатор. Сепак, практично е невозможно кога работничките во Бангладеш заработуваат приближно 63 американски долари месечно, што е далеку од доволно за да ги покријат нивните основни потреби.
За жал, секојдневната реалност на жените кои работат во фабриките за брза мода во сиромашните земји вклучува и лоши работни услови, сексуално вознемирување и физичко малтретирање.
Итна потреба од транспарентност
Статистиката докажува дека жените во трудоинтензивните индустрии, како што е текстилната, заработуваат значително помалку од мажите. 80% од работниците во фабриките за облека во земјите во развој се жени, а сопствениците на фабрики ја користат нееднаквата положба на жените во општеството со тоа што им плаќаат помалку со мала можност за унапредување, иако нивните способности раскажуваат поинаква приказна.
Големите модни брендови веруваат дека создаваат работни места и ја зајакнуваат економијата на земјите во развој преку аутсорсинг на нивното производство на облека. Иако е делумно точно, ниските конкурентни минимални плати во овие земји повеќе им користат на модните конгломерати отколку што им помагаат на нивните економии за возврат. Многу промени се случија по инцидентот во Рана Плаза, за да се подобри благосостојбата на овие работници.
Меѓутоа, аутсорсирањето на производството на облека без редовни проверки е токму она што води до модерно ропство. Кога жените не заработуваат за живот, тие не можат да инвестираат во својата кариера, образование и семејство. Во основа, брзата мода е феминистичко прашање бидејќи ги држи овие девојки и жени заробени во маѓепсан круг.
Феминистичкиот пристап кон модата бара соодветни плати, безбедни работни услови, здравствена заштита и работна средина без сексуално вознемирување, родови разлики во платите и дискриминација. За да се случи ова, потребно ни е брендовите да бидат одговорни и да бидат транспарентни за нивниот синџир на снабдување.
Кога повеќето модни брендови би биле транспарентни, потрошувачите ќе можат да видат како нивните пари директно влијаат на животот на жените кои работат на нивната облека. Да се има феминистичка совест е повеќе од носење маички со феминистички пораки произведени во услови на модерно ропство.
Кога потрошувачите купуваат облека од етички брендови, тие наведуваат дека ги поддржуваат жените кои заработуваат за живот и работат на пристојни работни места. Тие ги поддржуваат нивните аспирации да бидат финансиски независни и да ги издржуваат своите семејства без да се соочат со тешките околности со кои се соочуваат сега. Ова се жени кои поддржуваат други жени, а иронијата е што судбината на просечната 20-годишна жена во текстилната индустрија почива на куповната моќ на друга 20-годишна жена.
Што можеш да направиш ТИ за феминизмот во модата?
Опстојувањето на брзата мода е и еколошко прашање. Производството е исклучително штетно за нашиот природен свет. Модната индустрија произведува 5% од глобалните емисии на стакленички гасови (Business Insider 2019) и е трет најголем потрошувач на вода во производството (по индустријата за нафта и хартија). Огромни количини облека завршуваат на депонија секоја година, од кои 350.000 тони само во ОК (ClothesAid). Кога купуваме од овие компании за брза мода, им порачуваме да продолжат со овие методи кои предизвикуваат деградација на животната средина. Но, дали знаевте дека жените во земјите во развој исто така имаат најголема веројатност да бидат погодени од климатските промени? Правејќи поодржлив избор со нашата облека, помагаме да се заштитат најранливите жени во светот (BBC 2018).
Јасно е дека движењето кон одржливи модни практики е инхерентно феминистичко прашање. Со почитување на етичките и одржливите методи на производство, ние не само што ѝ помагаме на нашата животна средина, туку помагаме и да ја ублажиме експлоатацијата со која се соочуваат повеќето жени вработени во текстилните фабрики. Обезбедувањето плати за пристоен живот, безбедни работни услови и ублажување на деградацијата на животната средина се начини на кои можеме да помогнеме да ги омоќиме жените кои толку напорно работат за да ја направат нашата облека.
Што може да направи секој од нас?
Информирајте се за вистината зад брзата мода
Бидете храбри и откријте ја вистинската цена зад маичка од бренд на брзата мода што чини помалку од 100 денари.
Префрлете се на етичка, одржлива мода како феминистички потег
Наспроти брендовите за брза мода има се повеќе одржливи, етички брендови кои целосно ја менуваат играта. Нивната облека ја изработуваат текстилни работнички на кои им се платени фер плати и гарантирани добри услови за работа. Овие брендови се исто така транспарентни за нивниот синџир на снабдување и вршат редовни проверки.
Прашајте ги брендовите #КојЈаПравиМојатаОблека
Овој хаштаг е особено популарен за време на Неделата на Модната револуција , но треба да ја користиме секоја прилика да побараме одговорност од брендовите за брза мода во текот на целата година.
Прашувајќи ги #WhoMadeMyClothes #КојЈаПравиМојатаОблека, вие им давате шанса да бидат транспарентни за нивниот синџир на снабдување и, доколку не се, да почнат да воведуваат промени.
Автор: Александра Спасеска
Илустрација: Моника Стојановска
Europe House BUZZ February


Dear readers of Europe House Buzz,
I am happy that I had the honour to work with Europe House, and this experience as a young graphic designer played a big role in further shaping my views on my career, giving me great motivation to move ahead confidently.
I am very glad that Europe House supports young people and believes in them, and thus has an impact on raising their self-confidence!
For me, as a young graphic designer, the whole concept of creating a calendar, preparing it for printing and matching all the client’s needs in one complete product was a really big challenge, encouraging me to believe in myself and to give my best.
The whole process of presenting the 12 youth goals was quite inspiring, accompanied by a lot of research on my part so that I could illustrate each of their goals in the best light possible. In the process of researching the goals I, as a young person, learned a lot, which I consider to be a great advantage.
This collaboration really marked the past year for me, and the very invitation to share my experience in the Newsletter BUZZ welcome letter showed me how much Europe House supports young people in what they do!
I hope that Europe House will be a motivation and an example for others to support young people and to believe in them, all in order to give them the opportunity to express their creativity, because as the saying goes, “The youth are the future”.
Natali Mango, young designer
GreenFilm Competition – Youth Creative Criticism of the Consequences of Climate Change
2022 is the European Year of Youth!

Our question is: How can the youth be encouraged and activated? And this is where we start the brainstorming of ideas and initiatives. This time–motivated and concerned by the global changes in the ecosystem–we decided to turn the spotlight on the young audience. Young people always have a sharp eye and a sincere approach that is often overlooked by adults. So, the gauntlet has been thrown down. Tell us your story through the #GreenFilm Competition! Many young people affected by the changes in the ecosystem responded with their creative videos. To our great pleasure, the 10 best films were shown on the big screen in the cinema Frosina, MKC. Leona Jarikj, with her film entitled “Promo,” won the main prize – a professional camera as an incentive to develop her talent and continue to advocate for environmental protection.
Giving the Floor to New Names via the New Podcast with Arlinda Biftau
Europe House continually promotes diversity, creating more space for the expression of youth. As of 14th of February, we have started broadcasting Podcasts in the Albanian language.
The TV presenter and youth worker Arlinda Baftiu conceives of it as a space to promote artists who reflect on different social issues, as well as creative individuals who initiate changes in the community through ideas and acts. The Podcast will be an open space for discussion by critical minds and role models and will aim to develop and contribute to European values.

Her first guest was the innovative fashion creator Amra Ismani. Being aware of the negative effect the fashion industry has on the environment, Amra initiated a unique philosophy in support of her cause.
As a teenager, she created her own brand “Armma”, a brand based on the idea of creating multifunctional modern clothing by reducing negative effects on the environment. You can get to know Amra Ismani’s creative world in the first broadcast of the Podcast, where she discusses her critical concepts, and this may change your perceptions of the role the fashion industry and clothing have. Her motto is “We can save the world by also looking good”.
On the 14th of each month, you can get to know other inspiring people.
‘What has been done? How far have we come? Where are we going?’
Europe House continued the series of talks with the Club of Young Doctors in order to emphasize the humane dimension of the medical profession. We opened the topics of organ donation and transplantation, as well as of blood donation, in order to raise awareness of humanity, but also of the need for legal changes. Europe House will continue the practice of in-depth discussions by speaking out about the problems faced by patients, their families, and doctors. The ultimate goal, always, is finding practical and functional solutions that can be implemented in the system. That is why the panel discussion speakers were: Ambassador David Geer and Prof. Dr. Elizabeta Gjorgievska, Prof. Dr. Aleksandar Petlichkovski, Dr. Irina Panovska- Stavridis, Dr. Bozidar Kochovski, Dr. Maja Mojsova Mijovska, and the moderator Dr. Nikola Brzanov, President of the Club of Young Doctors.
One “Amazing” Year – Europe House Kriva Palanka
Over the course of 1 year, we’ve been identified as the voice of the youth from the North Eastern region. We continue to encourage youth participation and engagement, empower innovation and creativity, stimulate critical thinking, and, emphasize youth’s key concern – making environmental protection a priority.
On the occasion of Europe House Kriva Palanka’s 1stBirthday, many young people from Kriva Palanka, Rankovce, Kumanovo, and Kratovo–who were very active since the opening –joined us in Europe House Kriva Palanka and presented their ideas and works to the EU Ambassador, the Swedish Ambassador, the Bulgarian Ambassador, and the Mayor of Kriva Palanka. We enjoyed the warm regards (or wishes) from the young people, learning how has Europe House facilitated and supported their initiatives. In addition, we enjoyed fantastic piano performance by young and talented musician(s).

Being one of the first Europe Houses in our region, we actively worked with dedication on creating youth-friendly cities.
Briefly, over 150 in-house events were organized and most of those events were initiated by the youth.
3,400 young people from Kriva Palanka and the region actively participated in our activities.
On the occasion of Europe House Kriva Palanka’s 1st Birthday, many young people from Kriva Palanka, Rankovce, Kumanovo, and Kratovo–who were very active in the first year–joined us in Europe House Kriva Palanka and presented their ideas and works to the EU Ambassador, the Swedish Ambassador, the Bulgarian Ambassador, and the Mayor of Kriva Palanka. We had the pleasure of seeing the messages of the young people about what Europe House Kriva Palanka means to them. Music is a very important part of Europe House Kriva Palanka’s activities and we enjoyed the piano performance of the talented youth.

In the end, in the spirit of friendship and togetherness, we ended the day with a friendly basketball match between young female basketball teams from Sofia, R. Bulgaria and from Kriva Palanka, and had the pleasure to see a dance performance by the regional modern dance club from Kumanovo.
1 Year as the Central Hub of the Youth from the Region – Europe House Strumica!
Europe House Strumica in the past year has undoubtedly become a leading place for connecting and engaging young people in the region! Europe House Strumica has organized numerous exhibitions, eco- actions, debates, and events for networking of young people and authorities.

The highlight of the activities organized in February by Europe House Strumica was definitely the birthday events happening from the 15th through the 25th of February!
Throughout these 10 days, the youth in Strumica had a variety of programmes and activities, from street corner musical performances by high schoolers, audio-visual events, and as a cherry on top. The official birthday, 21st of February, was marked with proper celebration. Young people from Strumica had the pleasure in participating at the opening of the “Time travel under the open sky” exhibition, followed by the play ”Youth Goals Hunt” in the Small city park, enjoy a dance and music performance by a collective of young artists from the South Eastern region, united specifically for the occasion of the Europe House Strumica birthday. During the day the young people from Strumica and the region had the opportunity to meet and share experiences with the Young European Ambassadors Mila, Vojdan, Aleksandar, Funda, Damjan, Gent, and Ivan, as well as other youth activists from the region who had participated in the events of Europe House Strumica throughout the year.

Buzz you on the flip side,
until next time!
Handover of the contribution to the Conference on the Future of Europe



#21 Arlinda Baftiu invites Dita Starova Qerimi
Dita Starova Qerimi është ndër të paktat gra në pozita udhëheqëse të intitucioneve publike. Duke e bashkuar dimensionin e saj prej piktoreje , përgatitjen akademike dhe vlerat universale të cilat promovon, drejton me sukses Galerinë Nacionale që nga viti 2015. Në saje të menaxhimit shembullor të insitucionit, në vitin 2021 shpallet muzeu i vitit, menaxherja e vitit për vitin 2020 dhe u nderua me Çmimin “13 Nëntori” për kontribut të veçantë në kulturën dhe zhvillimin e përgjithshëm, në vitin 2019.
Дита Старова Керим е една од малкуте жени која има улога на раководител во јавна институција. Користејќи го нејзиното искуство како сликар, академската подготовка и универзалните вредности коишто ги промовира, и овозможија успешно да ја води Националната Галерија уште од 2015 година. Благодарение на примерното раководство на институцијата, во 2021 се прогласува музејот на годината, за 2020 година е прогласена за раководител на годината, а беше почестена и со наградата “13 Ноември„ за значајниот придонес во културата и општиот развој во 2019 година.
Женска еманципација преку правење ајвар
Кон „Улиште“ во режија и сценарио на Блерта Башоли, кинематографија на Алекс Блум.

Kако последица од војната во Косово после повеќе од 20 години од крајот на ужасниот конфликт, околу 1650 луѓе сè уште се сметаат за исчезнати, а 300 тела не можат да бидат идентификувани. Траумата која населението сè уште ја носи на грб нема набргу да исчезне, но процесот на закрепнување започнал токму кај оние кои останале сами да се грижат за растргнатите домаќинства – жените. Првиот долгометражен филм на режисерката Блерта Башоли (како и првиот косовски филм кој влезе во оскаровската трка за номинацијата – филм од неанглиско говорно подрачје) се фокусира на една вистинска, приморана трансформација на домаќинка во глава на семејството која пркоси на сите правила „запечатени“ во косовскиот патријархат – преку навидум невиниот акт на правење ајвар.
Фахрије (Јилка Гаши, најсилната алка на филмот чија изведба е ненаметливо моќна) се наоѓа во многу незавидна позиција. Таа ја дели семејната куќа со свекорот кој е инвалид, се грижи за домаќинството, децата и волонтира во женски центар, но нема никакви приходи откако сопругот е прогласен за исчезнат (нешто што ги обединува скоро сите жени во малото место на живеење). Нејзиниот проблем не е воопшто едноставен – од неа не се очекува да заработува (таа сепак е практично вдовица), ниту пак да вози, затоа што тоа е машка работа, но пари за живот нема. Малите приходи кои свекорот ги носи од продавање мед од домашните пчели кои ги одгледуваат не се доволни за покривање на основните потреби, а опцијата Фахрије формално да се вработи практично не постои поради изразената нееднаквост помеѓу мажите и жените.
Тука започнува борбата на Фахрије за подобра иднина не само за себе, туку и за сите жени околу неа. Приказната можеби е стара колку и модерното време – жена успева да се пробие во машки свет преку сите препреки кои ѝ ги поставува општеството, па е до некаде лесно да се критикува „неоригиналноста“ на сценариото од тематски аспект. Блерта Башоли за среќа не ја компромитира женската перспектива – одлучноста и напорот коишто Фахрије ги прикажува се секогаш во прв план во сите 84 минути од филмот. Таа, и покрај омаловажувањето и навредите кои секојдневно ги добива, ефикасно ги мобилизира жените во формација која макотрпно прави ајвар со цел да се пласира во супермаркет за продажба. Сцените кои се фокусираат токму на тој процес зрачат со топлина и чувства на обединетост, па успешно се избегнуваат „ефтините“ трикови на форсирана емпатија кон трагедијата која ги сплотила.
Сивата и монотона палета на филмот е несомнено дизајнирана да ја засили атмосферата на „дистопија“ во која живее Косовското население, но силниот контраст со црвените пиперки кои жените деноноќно ги лупат како да има друга порака – крв, пот, солзи, успех. Бавното темпо кои некои можеби ќе го интерпретираат како недостиг на одлучна режисерска палка е спротивното – реалистична, можеби дури и класична студија на карактер кој инспирира едно скршено општество кон суштинска промена.
Петра Бранковска












































