euhouse, Author at Europe House - Page 2 of 19

Автор: euhouse

Кореографијата е начин да разбереме како се движат телата и како комуницираат со околината

Posted on by euhouse

Europe Housе во соработка со Умно.мк ја реализира рубриката „Надреден знак“, во која интелектуалци од одредена област пишуваат колумни на теми што нè засегаат.

Содржината на колумната е единствена одговорност на колумнистот/ката и не ги ги одразува ставовите на Европската Унија.

Пишува: Филип Петковски, танцов историчар и теоретичар

Кога луѓето ќе го слушаат зборот кореографија, тие често помислуваат на танчари што настапуваат на сцена, па веднаш се дистанцираат од помислата дека кореографија е нешто што игра улога и во нивните животи. Иако танцот е неоспорно врзан со кореографијата, кореографијата не е само тоа. Кореографијата е концепт кој се користи и надвор од танцовите студија и театарските сцени, всушност, многу почесто отколку што мислиме. Кореографијата е начин на организирање движење во простор, но и медиум за разбирање на пошироките општествени и политички феномени. Светот го одбележува 9 јануари како Меѓународен ден на кореографијата.

 

Етимолошки, зборот кореографија потекнува од грчките зборови horos (танц) и graphie (пишување). Историски гледано, зборот кореографија, во неговата првична употреба, се употребува стриктно за танцови нотации кои настанале во периодот на барокот. Во ова време, оние луѓе што креирале некакви танци морале да најдат начин да ги запишат и документираат танцовите движења како текстови што треба да се читаат и репродуцираат, за да можат да бидат изведувани и во иднина. Оттука, запишувањето на човечкото движење со симболи и на лист хартија е главниот мотив да се роди терминот кореографија. Оваа традиција ја нагласува идејата дека кореографија не е само физичкиот чин на танцување, туку и осмислувањето и структурирањето на движењето кое треба да биде изведено. Како што еволуирал танцот, така се развивал и поимот кореографија. Кон почетокот на 20 век терминот почнува да се користи и за други намени, односно како креативен процес кој опфаќа повеќе од само нотација. Кореографијата станува синоним за селектирање и распоредување некакво движење, односно уметничка форма која сама по себе станува различна од концептот за изведба. Со развојот на модерниот танц, концептот за кореографија дополнително го проширува својот опсег благодарение на кореографи како Марта Греам, која ја нагласува моќта на движењето и танцот да резонираат со човечката емоција.

 

Ако мислите дека не се занимавате со кореографија, се лажете. Секој од нас кореографира одредени работи и ситуации во нашите секојдневни животи, па затоа денес поимот „кореографија“ алудира на организирање на нештата во просторот и времето. На пример, доколку утрово заглавивте во сообраќајот во градот, учествувате во оркестрирано движење на луѓе од страна на некаква алатка (семафор) која го регулира протокот на возила и креира ред. Понатаму, ниедна парада не би го добила истиот тој ефект кој има цел да побуди чувства на гордост или почит доколку не е внимателно искореографирана, иако не се работи за танцување. Кореографијата, исто така, е доста присутна во различни области, како што се спортот, архитектурата и урбаното планирање. На пример, стратегијата и планот кој го смислува тренерот за успешен и победнички меч се, во суштина, кореографии кои диктираат како да се движат играчите на теренот за да постигнат победа. Слично на тоа, архитектите го кореографираат протокот на луѓе низ јавните простори, дизајнирајќи згради и патеки за да го направаат движењето ефикасно и лесно.

 

За разлика од минатото, терминот кореографија денес се користи за да опише буквално сè − од дресура на кучиња до комплексни операции во болниците. На пример, за успешен исход на некаква операција, потребно е планирано и организирано движење на луѓето во салата, односно кој каде стои, како и каде се движи, вклучувајќи и како, со која рака и од која страна сестрите му ги подаваат инструментите на хирургот. Ваквите примери потенцираат како структурирањето на движењето е секогаш оркестрирано со цел да се создаде ред или да се постигне специфичен исход. Во оваа смисла, кореографијата станува начин да разбереме како се движат телата и како комуницираат со околината.

 

Кога зборуваме за кореографија, не зборуваме само за анализа на некакво движење, туку како таа е подложна на општествени и политички влијанија. Движењето на маса луѓе во одреден простор никогаш не е неутрално, а често функционира во воспоставените режими на дисциплина, па нè тера да се запрашаме кој го контролира движењето и зошто. Кога станува збор за војна, на пример, прецизните движења на трупите во однапред замислена формација не служат само за да симболизираат дисциплина и моќ, туку имаат и практична цел. Протестните движења и маршови укажуваат на поврзаноста на кореографијата со политичките случувања во дадено општество. Без разлика дали се работи за синхронизиран марш, човечки синџир или дури и парадирање со банери и знаци, тоа се примери како кореографијата и како оркестрирањето на колективното тело на заедницата можат да се користат за манипулирање или нарушување на системите на моќ. Затоа, кореографијата е неделив дел од нашиот секојдневен живот и влијае врз тоа како го доживуваме светот.

 

Едноставно кажано, кореографијата бара од нас да се одлучиме за некаков избор: што се движи, кога, каде и како, па така никој не е изземен од кореографирање на сопствениот или нечиј друг живот. Во свет кој сè повеќе функционира во движење – на луѓе, стоки, информации и идеи – кореографијата ни нуди начин да ја маневрираме сложеноста на одредени ситуации, да наметнеме ред и да размислиме за некакви алтернативи. Кореографијата, исто така, поттикнува слога, заедништво и чувство на припаѓање на заедницата. Во тимските спортови, синхронизираното движење гради доверба и единство. Во изведувачките уметности таа создава споделени искуства кои ги надминуваат јазикот и културата. Така што, следниот пат кога ќе го слушнете зборот „кореографија“, помислете на семафорите, на протестите и на војните што се случуваат. Како и на начините на кои се движиме низ просторот и времето, заедно и одделно.

Маја Бојаџиевска: Давањето без да бараме ништо за возврат е адутот кој победува

Posted on by euhouse

Интервјуто го подготвивме во соработка со блогот за култура Блен.мк, како дел од рубриката #CultureMatters.

Содржината на интервјуто е единствена одговорност на интервјуираниот/та и не ги ги одразува ставовите на Европската Унија.

Разговара: Наташа Атанасова

По доделувањето на овогодишната државна награда „Св. Климент Охридски“, во јавноста одекнаа зборовите од моќното обраќање на професорката Маја Бојаџиевска, единствената жена меѓу четворицата добитници. Таа е професорка на Катедрата за Општа и компаративна книжевност на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“ и наградата ја доби како признание за своите долгогодишни остварувања во областа на воспитанието, образованието, културата и уметноста.

Со цел да го продолжиме одекот од нејзиниот говор, во кој, меѓу другото, истакна дека наградата ја посветува на сите нејзини невидливи претходнички, го направивме ова интервју, со кое и на симболичен начин, сакаме да ја заокружиме оваа 2024 година.

Професорке, силно беше периодов да се слушне вашето обраќање по повод добивањето на наградата „Св. Климент Охридски“, каде што зборувавте за проблемите во образованието, за културата и за нерамноправното вреднување на трудот на жените во нашето општество. Дали во денешно време зборовите на интелектуалците допираат онаму каде што се упатени?

Зборовите кои ги искажав во текот на свеченото доделување на најголемата државна награда „Св. Климент Охридски“ беа мои критички ставови во однос на статусот на образованието како еден од најважните и најделикатните системи во рамките на државата, но и ставови за статусот на жените во рамките на тој систем и пошироко, во културата.

Тие зборови беа искажани во Парламентот – највисокото законодавно тело. Во собраниската сала беа присутни многу колеги, пријатели и познаници – мои и на другите тројца добитници – но таму не забележав ниту еден пратеник, ниту еден функционер, не дај боже – министер за култура или министерка за образование, со други зборови, ниту еден од оние политички фигури кои управуваат со тие важни системи и кои креираат политики во спомнатите области. Нивното отсуство беше јасен показател за тоа колку тие покажуваат почит не кон една или друга личност – туку кон највисоката државна награда, воедно, и за тоа колку поседуваат подготвеност да го слушнат ставот на оние кои, еве, вие ги нарекувате интелектуалци.

Оттука, одговорот на ова прашање се разбира дека е негативен. Од една страна, мислам дека помалку од кога било се слуша зборот на интелектуалците, а од друга страна, самиот поим интелектуалец крајно се релативизираше и стана испразнет од значење во нашето екстремно поларизирано општество. Вие и самите забележувате дека и интелектуалците се делат на „ваши“ и „наши“ – за што се (сме) и самите виновни, бидејќи премногу е долга листата на оние кои  постојано се ставаа и се ставаат во служба на една, друга или трета политичка опција. Според строгата дефиниција на зборот, интелектуалецот е секогаш оној којшто критички ја преиспитува стварноста и нејзините феномени, тој/таа би требало непристрасен, непоткуплив, постојано да опстојува во слободата на својата критичка свест, што, се разбира, носи определени ризици, но тоа е клучната димензија на тој етос. И покрај сѐ, и покрај тоа што, како што би рекол Ниче, „нема уши за мојава уста“, нашата должност е постојано да укажуваме и да ја менуваме стварноста – со зборови и со дела.

Вие сте дел од образовниот систем во земјава со децении. Низ какви сè метаморфози има поминато и кој е неговиот сегашен облик?

Тие метаморфози, за жал, одат во правец на деградација, а историјата на таа деградација е долга. Денешниот „облик“ на образовниот систем е резултат од низа погрешни чекори, низа почнати и недовршени „реформи“, и покрај респектабилните и искрени напори на ретки поединци кои се обидувале со професионален пристап да ги подобрат состојбите во образованието.

Клучниот проблем, според мене, лежи во фактот што статусот на образованието во нашата држава никогаш не доби приоритет, никогаш не го доби заслуженото ниво на важност. Од независноста па до денес, секогаш нешто друго беше поважно. Затоа, главните чинители во доменот на образованието: учениците – оние коишто учат и се здобиваат со знаења и учителите – оние кои ги подучуваат генерациите – опстојуваат заедно во една долга и жална агонија, во држава каде што тие се принудени да се движат по рабовите на некои небитни координати на општествениот статус. Тоа индиректно значи дека не се цени знаењето, не се валоризираат постигнувањата, не се почитуваат стандардите и критериумите во овој сложен процес нужен за растењето на една заедница.

Сите зборуваат денес за корупција, тоа е најстрашната болест на целото општество. Но што значи зборот корупција? Тоа не е ни оддалеку само криминална операција на „давање и земање пари“, во својата највулгарна варијанта. Зборот корупција ни укажува дека нешто е „расипано“. Што е тоа што е „расипано“? Што е тоа што е „расипано“ во образованието? Тоа се токму стандардите и критериумите за определување на важноста и степените на знаењето. Според тоа, кога се тие категории расипани, обликот на системот е конфузен.

Колку тој облик е рефлексија на состојбата на нашето општество и на нашата држава?

Се разбира дека ваквата слика е директна рефлексија на состојбата во нашето општество. Кога ќе се погледне образованието во пошироката општествена рамка, вие ќе се здобиете со впечатокот дека државата, во доменот на образовните политики не знае каде сака да стигне. Идеите за квалитетно, реформирано, модернизирано, инклузивно образование, за жал останаа само празни флоскули.

Во 2011 година имав прилика да ги запознаам професорите Павел Згага и Славко Габер, двајцата најодговорни луѓе за успехот на Словенија во образовните реформи, луѓе кои ги водеа преговорите во поглавјето за образование при пристапувањето на Словенија во ЕУ, од позиција на професори по социјални науки и експерти за едукативни политики и од позиција на именувани функционери. Како што е познато, Словенија стана полноправна членка на ЕУ во 2004 година, по успешните реформи, за кои беше најпрвин потребен домашен политички консензус. Тие ми посведочија дека нивниот успех беше во голема мера резултат на политичка волја, на темелна посветеност кон идејата дека образованието има национален приоритет и дека е клучен, натпартиски национален интерес за што тие тимови потрошиле цели десет години работа, значи од 1994, ако не и пред тоа. Значи некој/некои политички сили биле доволно зрели и далекувидни определувајќи ги најкомпетентните, најлибералните експерти, позиционирајќи ги на најодговорните министерски места од кои тие поединци го дале својот максимум за напредокот на образованието… да не одам понатаму, сите знаеме каде се наоѓа Словенија денес во науката и во образованието, а каде се наоѓаме ние.

И конечно, ако ја доведеме паралелата до крај, што ќе видиме на нашата страна? Има една страшна статистика дека кај нас, во нашите влади најкратко „траат“ министрите за образование, просекот е 18 месеци. Тоа значи дека кај нас, таа политичка волја која ја спомнав погоре, изостанува. Тоа значи дека некои овде проценуваат, со децении наназад, дека образованието не е никаков приоритет… Не сакам ни да се сеќавам на мракот и ужасот што го облеа образовниот систем во долгата деценија на владеењето на Груевски за кој образованието беше „битно“ само како поле на контрола и изживување на, како што велеше професорката Мирјана Најчевска, „кецарошите“. На тоа време, како што знаете, му почна крајот кога се побунија студентите и професорите, но иако потоа следеше период на внесување само малку кислород во оваа сфера, сѐ уште сме далеку, не сме го изодиле патот на кој образованието ќе стане клучен државен приоритет.

Бидејќи работите во образованието, во постојан контакт сте со младите луѓе. Што гледате во нив, во поглед на нивниот креативен потенцијал, мотивираноста, желбата за знаење и подготвеноста за борба со сè што (ќе) ги чека?

Тоа е најважното прашање, токму младите со нивниот креативен потенцијал и желбата за знаење. Овие нови генерации студенти многу се разликуваат од претходните, се разбира, поради низа социјални фактори, пред сѐ поради низа комплексни глобални (и локални) промени кои се одвиваат со жестока динамика, потоа, поради сеопфатната дигитална револуција и умножените виртуелни реалности — едноставно, поради соочувањето со предизвици од поинаков вид.

Тоа што успевам да го видам се определени промени во нивото и видот на концентрација при студирањето, промени во љубопитноста, што е разбирливо, затоа што е тешко да останете онака „детски“ љубопитни кога сѐ што ви треба го имате на дофат на раката, во мобилниот телефон…

Но и покрај тоа, и покрај неповолните општи трендови во културата во која се обликуваат, барем кај оние студенти со кои ние, моите колеги и јас, комуницираме на Филолошкиот факултет, забележувам исклучителна мотивираност и желба за знаење. Ние навистина многу се трудиме на Катедрата за Општа и компаративна книжевност, освен знаења во доменот на книжевноста и критичката теорија, да ги подготвиме студентите и за она што се нарекува реална, животна борба, да им помогнеме да го изградат својот етос на професионалци во доменот на хуманистиката, базиран на суштински сет од вредности. Гледајќи ве вас и другите што доаѓаат по вас, немам никакво сомнение дека младите луѓе кои се определуваат за овој пат допрва ќе го покажат својот потенцијал.

Размислувајќи за нерамноправноста од секој вид, мислите секогаш ме водат накај немањето емпатија. Катедрата за Општа и компаративна за мене е инкубатор на емпатични борци и борки за поправедно општество. Каква е моментално ситуацијата на ОКК?

Точно таква каква што ја опишавте. Таа катедра, уште од своето основање пред повеќе од четири децении, на некој начин, од различни причини, била „осудена“ да функционира низ борба со некои поспецифични предизвици за разлика од постарите катедри во поширокото поле на филологијата. Отприлика, нашата приказна ми личи на некои народни приказни каде што „најмалото дете“, седмото или деветтото дете во едно семејство, мора да помине низ низа иницијациски искушенија и така да се искали во „голем јунак“.

Без лажна скромност, поради постигнувањата на нашите студенти во широк спектар на области во општественото живеење – од образованието и културата, новинарството, издаваштвото, невладиниот сектор, граѓанскиот активизам – навистина се гледа дека Катедрата е значаен инкубатор за, како што велите идни борци за поправедно општество. Големо е нашето задоволство и среќа кога гледаме и читаме за постигнувањата на сите овие прогресивни, либерални, талентирани, млади луѓе – сите кои располагаат со раскошен „вишок“ општествена свест.

Во Вашето обраќање по повод наградата потсетивте на зборовите на проф. Урошевиќ дека на меѓународната сцена културата е нашиот адут, нашиот најзначаен влог за животната сила и отпорноста на колективот. Кој губи, а кој добива од невложувањето и некористењето на овој адут?

Не знам кој добива, или кој мисли дека добива. Ако некој воопшто мисли дека добива од „невложување“, тогаш тој многу греши. Гледајте го професорот Урошевиќ! Што прави тој во целиот свој професионален век? Јас го познавам уште од 1982 година, кога дојде на факултетот, мојата генерација тогаш беше веќе во вториот семестар на студиите по компаратистика… Па, оттогаш и сѐ до денес, тој само „раздава подароци“, или, со други зборови, само „вложува“. Без престан зборува за книжевноста, за уметноста, ги дисеминира своите енциклопедиски знаења, пишува илјадници страници поезија и проза, книжевни есеи, им помага на сите поранешни и сегашни студенти, им позајмува книги и информации за литературата, референци кои на постдипломците и ден-денес им се корисни во научните истражувања… Тоа е вложувањето за коешто зборувам, тоа е – да се обидам поетски да се изразам – „дарување од полнотија“. Тоа е таа совршена, суптилна „трансакција“, кога се дава без ништо да се побара за возврат, тоа е адутот кој победува и кој ни е толку многу потребен во една поширока, системска димензија.

Што Ве плаши најмногу кога помислувате општо на иднината, а што, пак, најмногу Ве радува?

Не можам да кажам дека помислувам којзнае колку на иднината, особено не на „среќна иднина“ – сметам дека тој концепт е некој вид буржоаско-капиталистички фантазам.

Доволно е што ја имам привилегијата поради професорската работа постојано да бидам со млади луѓе и постојано да ја чувствувам радоста и гордоста од нивните постигнувања кои се трудам да ги следам, во сите домени на нивните професионални ангажмани. За среќа, тие постигнувања се такви што не оставаат место за никаков страв. Но, она што сепак, ме загрижува е непрекинатиот тренд на заминување на младите во странство, на отселување на најдалечни дестинации, особено оние заминувања кои се резултат на тоа што својата земја се доживува како непријателска средина во однос на животниот, креативниот или професионалниот потенцијал на поединецот.

Еднаш, во приватен разговор, една млада личност, особено страствена, талентирана и умна, ми рече: „Бегаме, да, во извесна мерка и поради тоа што вашата генерација ја зафркна работата“. Тоа, за жал, е точно. Не можам да кажам дека ме плаши, персонално, да ја прифатам одговорноста за тоа што „мојата генерација ја зафркнала работата“, но можам само да продолжам да учам од младите и евентуално, да најдам начин, во она време кое преостанува, да се обидам да поправам понекоја грешка…

Волонтирај и покажи дека си човекољубец

Posted on by euhouse

Пишува: Денис Јанкуловски, граѓански активист

 

Europe Housе во соработка со Умно.мк ја реализира рубриката „Надреден знак“, во која интелектуалци од одредена област пишуваат колумни на теми што нè засегаат

 

Отсекогаш сум сакал да волонтирам, да помагам онаму каде што можам и колку можам. Уште како мал го барав начинот на кој ќе можам да дадам свој придонес. Понекогаш помислувам зошто не се случи и порано, но одамна моја девиза е дека сè се случува тогаш кога треба да се случи.

 

Моментот на мојата директна и вистинска вклученост, кога се пронајдов, иако веќе во своите педесетти години, е кога ја запознав малата Ерато, девојче во аутистичен спектар, која ми ја покажа патеката по која треба да бидам граѓански активист и волонтер. Таа ме воведе во еден необичен, различен свет и ми овозможи секојдневно да запознавам, дознавам, учам и да го зголемувам бројот на моите другарчиња со атипичен и типичен развој.

 

Моето волонтирање е токму на таа тема, односно зголемувањето на свесноста за различностите, за лицата со атипичен развој, нивно прифаќање, почитување и инклузија во општеството. Начинот на кој го правам тоа, секако заедно со една огромна армија волонтери, е преку организирање инклузивни дружби од најразличен вид, на пример, заеднички посети на зоолошката градина или противпожарна станица, работилници на различни теми, новогодишни забави и родендени, како и главниот, најголемиот настан на Школка посветен токму на инклузијата.

 

Зошто волонтирам? Затоа што за мене тоа е еден од најубавите начини да покажеш дека си човекољубец, дека сакаш да помогнеш, да бидеш вклучен во подобрување на квалитетот на нечиј живот, а со тоа и на својот. Таа помош, тоа подобрување некогаш може да ни личи дека се мали нешта, но верувајте, секоја помош е значајна и добредојдена. Некој ќе рече дека во денешно време парите се и повеќе од потребни. Да, но ништо не се споредува со својата исполнетост во срцето и душата, а кога на сето тоа ќе ги додадеш радоста, среќата, насмевките и прегратките кај децата и, секако, кај нивните родители/старатели, љубовта која се шири, множи и споделува, тогаш знаеш дека не е сè во парите. Она што многу ме радува е што на настаните што ги организираме од година на година се зголемува бројот на волонтери индивидуалци, стручни лица, особено сум радосен и горд што е голем бројот на волонтери од средни училишта и студенти од разни факултети. Не помалку среќен ме прави и зголемената свесност кај многу компании кои освен што го помагаат настанот логистички, се вклучуваат и како волонтери. Или со два-три збора, пресреќен сум што успеав волонтеризмот како моја водилка и начин на живот да го пренесам на многумина.

 

Кога ќе направам споредба со првите настани во 2018 заклучно со последниот во јуни 2024 година на Школка, можам слободно да кажам дека има големи промени во прифаќањето и почитувањето, во зголемувањето на свесноста за различностите и за човековите права, во будењето и анимирањето индивидуалци и компании и, секако, најмногу во волонтирањето. Тоа ме прави горд затоа што успевам да го промовирам и да биде широко прифатено волонтерството како начин на живот.

 

Едноставно е: Волонтирај!

Денис Јанкуловски, граѓански активист

Junior Social Media and Networks Assistant (Europe House Tetovo)

Posted on by euhouse

Title of ToR: Junior Social Media and Networks Assistant TETOVO

  1. Reference persons

Reference persons for the mission are Project Manager Aneta Spirkoska, e-mail: aneta.spirkoska@gopa-pace.com.

  1. Reference documents

Terms of Reference of the Project and the Organisation and Methodology (O&M) of Business and Strategies in Europe (B&S Europe) consortium

  1. Terms of Reference Relevance

The assignment will contribute to raise public awareness of and contribute to public support for the European Union and its actions and the EU accession process.

  1. Assignment objective(s)

The assignment aims at supporting/assisting the Social Media Management Team of Europe House Skopje and, in particular the Europe House staff in Tetovo, in implementing the plan of social media activities, expanding the EH network and contributing to reaching project objectives.

  1. Main Tasks/Activities

For this activity, we envisage 1 expert for EH Tetovo to join the pool of Junior Social Media and Website Assistants to help with coordination and implementation of all public information and communication  events  and  campaigns  envisaged  under  the project  contract  and to maintain the dynamic engagements of social media profiles of EUHs in Skopje and Tetovo. He/she will contribute for  representing the EH network across social channels as the sole voice of the brand. This primarily includes creation of content, as well as timely response to comments. They will provide suggestions needed to enhance EH online presence and largely contribute to building the EH brand.

The allocation of tasks to the Junior Assistants will be decided by the TL, Strategic Communication and Network Manager as well as the Social Media and Website Management Team based in EH Skopje, but also other EHs’ team members based on necessity and demand as well as based on the level of complexity and urgency.

They will assist for communication through social media in close interaction with the Skopje SM management team. They will follow upon the social media accounts (incl. social media listening) and of the daily content update, posts, discussions, moderation and management of social media accounts/sites. This includes monitoring, executing, filtering, and measuring the social media presence of the EH brand. They will support the planning, organisation and running of all daily activities in EH Tetovo. They must be able to work under time pressure and within short/tight deadlines..

  1. Related Outputs

The Junior Social Media and Networks Assistant is expected to help with keeping updated the social media accounts of Europe House in Tetovo and to help in updating the EUH’s website, more specifically assist in:

  • content creation, editing, hosting, developing;
  • sharing Facebook posts of the EU Delegation; cross-posting shall be ensured;
  • retweeting posts by EU Head of Delegation, EU leadership
  • support of the ‘EU with YOU’ communication process to ensure wide outreach and tailor-made approach to different target groups;
  • produce and  disseminate  news  from  events/activities  organised  and  attended  by  the  EU Delegation;
  • creating and implementing  weekly  social  media  plan  through  daily  selection  and  posting  of content,  under  the  general guidance  of  the  EU  Delegation. Creating, publishing and publicizing content (text, audio-visuals etc.) on the chosen social media;
  • posting and sharing information from the websites of the Europa domain, the EU Delegation and the EHs, posts from EU Tube, as well as relevant  websites of partner institutions, government, civil society and others communicating on EU relevant issues;
  • posting latest information on EU assistance and providing up-to-date project summaries (these will also be used for thematic campaigns);
  • sharing stories on events/activities organised or attended by the EU Delegation, events at the EHs /EUIPs;
  • raising the level of debate on social media about EU policies, values and projects;
  • creating interactive platforms and building a strong online community;
  • provide a proposal for upgrading access of visitors to modern technologies in the EHs;
  • ensure EHs live debates to be web streamed to any local sites;
  • prepare and send invitations to activities participants, get confirmations for participation;
  • support to all organizational aspects before and during the activities;
  • assist in the activities implementation (regulation of information and promotional materials banners, different publications, etc.) and ensure that all visibility elements are included;
  • prepare the list of participants for all activities;
  • assist in the preparation of written documents, photos and videos taken during activities.

 

  1. Timing and duration of mission/s

 

The selected expert shall be engaged on a short-term basis in the period from January 2025  until 15.01.2026.

They will work on an ad-hoc basis, as demanded by the needs of the project’s activities.

In order for them to work, specific demands must be sent by the relevant NKE, as well as the euwithyou_mk@gopa-pace.com address.

 

  1. Candidate’s profile

Qualifications and skills

  • A Secondary school degree / University degree in Social Media Marketing or as a Digital Media Specialist, is considered as asset;
  • Solid writing, editing (photo/video/text), presentation and communication skills;
  • Fluency in written and spoken English and Macedonian;
  • fluency in written and spoken Albanian would be an asset;
  • Fully computer literate.

 

General Professional experience 

  • Minimum 2 years’ experience in the field of communication/public relations/content production/marketing.

Specific Professional experience 

  • Minimum 1 year working experience in producing of or actively contributing in online social media content and/or marketing-related activities
  • Sound understanding of major social media channels and platforms (Facebook, Instagram, Youtube, Twitter);
  • Working experience under an EU-funded projects, would be an asset;
  • Capacity to work within a creative team and in dynamic environment;
  • Experience in working with different target groups and/or multipliers (civil societies, media, academia, government, business, other);
  • Dynamic, motivated, highly committed, and honest.

 

  1. Performance indicators

The indicators reflecting the expert’s performance are: good planning and execution of the assignment, timely presentation of results and outputs, quality of documents and monthly reporting to be provided to the Team Leader and the Beneficiary.

 

  1. Evaluation of work

Performance of the expert will be assessed by the Team Leader and Project Manager based on the monthly reporting from the expert.

 

  1. Other arrangements

Liaise with Team Leader and the other experts when needed on all steps related to the accomplishment of the above mentioned tasks, to inform and receive approval on all implementation aspects as per Europe House internal rules and procedures.

In accordance with the standard operating procedure, the expert will accomplish and sign a monthly timesheet for approval and signature by the Team Leader and EUD, reflecting the actual number of workdays rendered, briefly indicating the place where, and the task for which, these were rendered.

Applications with CV and Letter of interest should be sent to aneta.spirkoska@gopa-pace.com and euwithyou_mk@gopa-pace.com latest by: 19th of January 2025 COB.

Наталија Лукомска: Илустрирањето ми е сонот што го живеам

Posted on by euhouse

Разговараше: Наташа Атанасова

Изминативе неколку години македонската книжевност за деца доживува вистински процут. Тоа се должи, во голема мера, на изнедрувањето на одлични домашни автори за деца – и писатели, и илустратори. Една од екипата илустратори со свој голем личен придонес во овој процут, кој временски се поклопува и со периодот на нејзиното илустрирање, е Наталија Лукомска, Полјачка која веќе подолго време живее тука.

Секоја од сликовниците што ги има илустрирано е посебна на свој начин, претставува свој засебен свет, со своја атмосфера, карактер и емоции… А, сепак, како и кај секој голем уметник – секоја е толку впечатливо и препознатливо нејзина.

Со Наталија Лукомска разговаравме за илустрацијата, а со тоа и за инспирацијата, интуицијата, интерпретацијата, емоцијата и многу други -ции 😊.

Наталија, ако не се лажам, првата сликовница што ја имаш илустрирано е дури во 2019 година. Што ти беше пресудно за да се охрабриш и да скокнеш во илустраторството за деца?

Од кога памтам сум цртала, но во еден момент прекинав, веројатно поради други интереси што ме привлекле во меѓувреме. Дури пред околу 10 години, кога имав веќе изградена кариера во образованието и науката, како и стабилна работа, почувствував дека сакам да му се навратам на цртањето, дека тоа е нешто во што уживам потполно. Веројатно тоа се совпаднало со некое чувство на истрошеност, со желбата да направам нешто ново, поинакво од тоа што сум го правела досега, нешто креативно и што ќе ми дава задоволство. Почнав повторно да цртам, па решив и да се надградам со неколку современи алатки и така, во еден момент, се појави и шанса да илустрирам книга. Пресреќна бев и до ден-денес таа книга, „Сонувалко“ од Сања Михајловиќ-Костадиновска, ми е една од омилените книги што сум ги нацртала и ми е како исполнет убав сон.

Како ти тече процесот на илустрација од идеја до реализација? И во тој процес, кој ти е поголема инспирација – детето во тебе или децата околу тебе?

Процесот е доста сложен, но веројатно тежок за објаснување бидејќи кај мене цртањето секогаш е прилично интуитивен и внатрешен процес. Тоа значи дека нема да нацртам ништо ако барем едно мало делче од текстот, некоја сцена или детаљ, понекогаш само еден збор, не се одрази во мене со некоја посилна емоција. Тој импулс предизвикува желба да го разработам мотивот, да му дадам боја, црта и димензија и обично во ваква идеална ситуација доста брзо ја имам сликата во мислите. Се трудам на маргините на текстот да си правам белешки, да ги зачувам идеите на хартија за да не ми избегаат. Но многу често е и така дека уште при првото читање, штом ќе го почувствувам тоа нешто, веднаш седнувам да цртам, иако сѐ уште не знам што ќе следува понатаму во текстот и како ќе заврши приказната. Најчесто си правам само брза скица колку да ги разместам мотивите на форматот – таа е грда и никаква и не би ја покажала никому. Секогаш со авторот ја споделувам конечната варијанта од реализираниот цртеж, со мал простор за преработка доколку авторот има интересни идеи. Во однос на инспирацијата – таа пред сѐ доаѓа од мојот сензибилитет и интензитетот со кој го перципирам светот. Мислам дека не наоѓам дете во мене – повеќе сакам да мислам дека тоа сум јас тука и сега, изградена како личност што постојано бара нови начини на изразување на длабоките и важни нешта, независно кој ќе биде примачот на тие идеи завиткани во црти и бои. Не цртам за никого. Медитирам.

Кога сме кај процесот, колкава „контрола“ сакаш да имаш врз настанувањето на книгите – дали ги изработуваш илустрациите, ги предаваш и тука завршува твојата работа или до крај го следиш во чекор подготвувањето и печатењето на книгата?

Секој творец веројатно сака да има контрола врз тоа што се случува со неговото дело понатаму, да го следи издавачкиот процес до крај, но тоа не е секогаш можно. Најчесто инсистирам да ја видам финалната подготовка пред книгата да оди во печат. Пред сѐ, да не се појават некои грешки што незабележани навреме ќе ги видиме во готовата книга. А грешките се случуваат и најмногу болат кога нема веќе шанса да се поправат.

За овие неколку години списокот на книги што ги имаш целосно илустрирано е прилично долг. А широк е и списокот на автори и издавачки куќи со кои имаш соработувано. Колку оваа разновидност ти помогна да се изградиш како илустраторка?

Научив многу и постојано учам. Пред сѐ, благодарна сум што имав прилика да работам на одлични текстови од извонредни македонски автори. Многу ми значат нивната доверба и желбата да ми ги предадат своите мисли и зборови за да ги илустрирам и да ја дополнам нивната приказна со својата нишка. Всушност, за мене како илустратор тоа е голема награда. Затоа ретко одбивам понуди за соработка. Разновидноста на делата што сум ги илустрирала досега ме научи дека со секој нов предизвик се надградувам, учам, се барам себеси и го истражувам својот израз.; дека тоа е мојата пасија, но и – морам да бидам искрена – тежок труд, интензивна работа што иако е сонот што го живеам, бара од мене дисциплина, часови поминати со пенкалото во рака, секојдневно внимание и трпение.

Иако се етаблираше како една од водечките илустратори на сликовници кај нас, имаш издизајнирано и многу корици на книги. Што ти е најважно во однос на дизајнот на една корица?

Се водам, всушност, по исти принципи како при илустрирањето книги, преминувам од емоција до мотив и го разгранувам, му давам своја интерпретација. Тука задачата е малку потешка бидејќи со само една илустрација или графичко решение морам да ја доловам суштината на делото. Тука треба да се земаат предвид и типографските решенија, како и целокупниот изглед на една едиција зададен од издавачот. Бидејќи сум илустратор, најчесто илустрацијата е водечки елемент во моите дизајни на корици, но забележувам дека сѐ повеќе ме влече кон минималистичкиот графички дизајн и некои едиции што се замислени како такви за мене претставуваат интересен предизвик.

Годиниве имаш добиено повеќе награди – од Македонската асоцијација на издавачи, од „Арс ламина“, од фестивалот „Литера“. А неодамна го доби и Крстот за заслуги, кој е државно признание на Република Полска за особен придонес во промоцијата на полската литература во Северна Македонија. Што претставуваат за тебе признанијата и наградите?

Пред сѐ, тие претставуваат едно внимание од страна на јавноста и даваат добар фидбек дека тоа што го правам допира до другите. Сметам дека за еден уметник секаква реакција предизвикана од неговата уметност е особено важна, независно дали се работи за дискусија, критика или награда. Кога предизвикува емоција, поттикнува размислување и разговор, тогаш живее, станува медиум.

За мене лично наградите се секогаш признание за целиот труд што го вложувам во сите мои активности на секакви полиња. Секако не работам за тоа, но мило ми е што мојата посветеност не поминува незабележана. Но, исто така, не треба да заборавиме дека наградите често имаат и еден мерлив ефект, не помалку важен, т.е. со нив се зголемува нашата видливост во сферата во којашто работиме, а таа отвора шанси за повеќе ангажмани, понуди за соработка, што во сферата на илустрација е многу важно.

За крај, кои ти се омилени современи илустратор(к)и?

Тешко ми е да одберам, затоа што главно им се восхитувам на многу автори што ги следам и ги познавам преку нивните цртежи. Пред сѐ, поради тоа што уметноста убаво ни докажува колку е човекот неизмерно креативен и како сите различно го гледаме светот. Но, да не останам должна на крајот, ќе набројам неколку полски илустратори што ми оставиле голем впечаток и влијаат врз моето естетско чувство, предизвикуваат восхит и бесконечно ме инспирираат, а тоа се: Јоана Консехо, Гоша Херба, Емилија Ѓубак, Ана Рудак, Маќеј Шиманович и Гражина Ригал.

Студентите се срцето на УКИМ

Posted on by euhouse

Europe House  во соработка со Умно.мк ја почнува рубриката „Надреден знак“ во која секоја последна среда во месецот, интелектуалци од одредена област ќе пишуваат колумна на теми што нè засегаат.

Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје, воден од визијата за создавање генерации кои со своето знаење ќе ја унапредат социо-економската состојба во државата, издвојува голем дел од својот буџет за поддршка на студентските активности и проекти. Со овие средства УКИМ ги опфати сите академски, културни и спортски полиња, отворајќи нови можности за сите свои студенти, од различни факултети, да го покажат својот потенцијал и да остават траен впечаток на домашната и меѓународната сцена. Универзитетот посветено работи на континуирано унапредување на можностите за студентите.

Студентите се срцето на нашата институција, а нивните успеси се најголемата потврда за нашите заложби. Верувам дека преку поддршка на ваквите иницијативи, ги поттикнуваме студентите да го развијат својот интелектуален потенцијал и да се позиционираат како клучни актери во решавањето на глобалните предизвици.

Улогата на универзитетите во развиените општества e да создаваат стручњаци за „новото време“ и за новонастанатите потреби на пазарот на трудот, да се вмрежуваат и да вршат дисеминација и трансфер на знаење кон студентите и кон заедницата. Студентите секогаш ќе бидат смислата на нашето постоење. Тие ни се на прво место. Работата со студентите, слушањето на нивните проблеми, приоритети и идеи е особено важна задача и наша должност. Вклучувањето на студентите во сите активности на Универзитетот продолжува да биде наша определба и во иднина. Мисијата на Универзитетот е да обезбеди не само врвно образование и исклучителни знаења, туку и највисоки компетенции и да ги подготви своите студенти за пазарот на трудот.

Наставата и квалитетот на наставата отсекогаш биле приоритет преку кој придонесуваме за интелектуалниот и професионален развој на студентите. Но нашата наставничка дејност не завршува тука, денес повеќе од кога било мораме да го употребиме нашиот авторитет и во услови на големи предизвици пред кои сме исправени сите ние, да им го покажеме вистинскиот пат. Да ја поттикнуваме нивната инклинација кон знаење, стремежот кон континуирано учење и надградба и да им покажеме дека знаењето е трајна вредност, сила и моќ. УКИМ промовира интелектуална средина во која се ценат и почитуваат, пред сѐ, вистинските вредности, средина во која се почитуваат и прифаќаат разликите меѓу луѓето, посветеноста на знаење и развојот на човечки вредности.

Академското знаење претставува основа на сите клучни компетенции што ги бара пазарот на трудот, но денес тоа не е доволно. Рамнотежата меѓу академското знаење, практичното know-how и меките вештини мора да биде специфична за секоја образовна програма зависно од научното поле, таргетираните компетенции, таргетираните работни места, социо-економското опкружување итн.

Затоа, УКИМ останува фокусиран на отворање можности кои ќе ги инспирираат креативноста и иновативноста кај младите. Горди сме и на соработките со европски културни центри и институции, како што е Europe House. На 22 мај годинава, по повод одбележувањето на 75-годишнината од основањето на УКИМ, а по повод Денот на Европа 2024 година, беше организиран концерт за студентите наречен „Мајска сесија – Дојди да се преслушаме“. Концертот претставуваше автентично музичко патување низ историјата на домашната рок и поп-антологија.

Исто така, значајна е да се спомене и финансиската поддршка на Europe House на меѓународните студентски средби „Скомрахи“ при Факултетот за драмски уметности, кои годинава се одржаа под мотото „Дионизија сега“. Оваа манифестација беше вистинска радост за студенти од осум држави.

Особено сме горди и сакам да ги истакнам постигнувањата на нашите студенти на меѓународни натпревари во различни научни области, што е доказ дека знаењето што го стекнуваат на УКИМ високо се вреднува во меѓународни размери.

Најистакнатиот успех во тековната академска година го постигна тимот на Правниот факултет „Јустинијан Први“, кој учествуваше на меѓународниот натпревар по меѓународно право и меѓународни трговски спорови „Phillip C. Jessup Moot Court“ во Вашингтон, САД. Тимот, составен од пет студенти и двајца ментори, го оствари најдобриот пласман досега, постигнувајќи го 45. место од над 600 правни факултети од целиот свет кои учествуваа на натпреварот. Правниот факултет првпат се пласира во елиминационите рунди на овој престижен натпревар. За оваа активност, УКИМ обезбеди поддршка за целосно покривање на патните трошоци и трошоци за сместување на сите студенти што учествуваа во натпреварот, како и за нивните ментори.

Со успехот што го постигнаа студентите на натпреварот „Phillip C. Jessup Moot Court“ се демонстрираа силните заложби на УКИМ за квалитетна едукација и за глобална видливост на своите студенти, потврдувајќи ја мисијата за создавање експерти подготвени за меѓународната сцена.

Меѓународниот натпревар „RoboMac“ 2024, кој се одржа на Факултетот за електротехника и информациски технологии (ФЕИТ), привлече 61 студент од ФЕИТ, ФИНКИ и Машинскиот факултет. Студентите, распределени во 22 тима, се натпреваруваа во пет категории поврзани со роботика, електроника, автоматика и вештачка интелигенција. Дополнително, на „RoboMac“ 2024 учествуваа и средношколци преку паралелната програма „РобоМак јуниор“, каде што 54 ученици од 26 средни училишта од Северна Македонија се натпреваруваа во автономна мобилна роботика и паметна електроника.

Поддршката за „RoboMac“ ја прикажува стратегијата на УКИМ за развој на иновативни технологии и едукација во области со висока додадена вредност, со што се инспирираат новите генерации инженери и се поддржува технолошкиот напредок на Северна Македонија.

Тим од 20 студенти од Машинскиот факултет и ФЕИТ го претставуваше УКИМ на „Formula Student Alpe Adria“ во Велика Горица, Хрватска, каде што учествуваа 51 тим со над 1.000 студенти од најпрестижните универзитети во Европа. Активност која беше безрезервно поддржана од УКИМ. Тимот MES Racing, кој првпат учествуваше на ваков натпревар, успеа да развие болид за само шест месеци, по што доби пофалби од судиите и конкурентите.

„Formula Student“ е натпревар кој ги поттикнува тимскиот дух, иновативноста и инженерската прецизност кај студентите, со што претставува значаен чекор напред за претставување на македонскиот талент на индустриската сцена.

Тимот на „Formula Student“ оваа година ја доби наградата „13 Ноември“ што ја доделува Град Скопје, што е уште една потврда за успехот и постигнувањата на нашите студенти и нивните ментори.

УКИМ го поддржа и тимот на студенти од Природно-математичкиот факултет, под водство на еден асистент на 18. Математичка олимпијада за студенти од Југоисточна Европа (SEEMOUS 2024). Студентите го покажаа своето знаење, натпреварувајќи се во конкуренција од повеќе универзитети од Југоисточна Европа, при што еден од учесниците беше само еден поен под границата за награда. Со учеството на SEEMOUS се потврди квалитетната едукација што ја нуди УКИМ во секое поле, прикажувајќи ги талентите и потенцијалот на македонските студенти на меѓународната сцена.

Во текот на академската година УКИМ поддржа и учество на студенти на меѓународни семинари, конференции и обуки од повеќе сфери, како што се семинарот „Expert Evidence in Civil Procedure“ во Краков, Полска, и меѓународната конференција за енергетска ефикасност СКЕЕОР 2023 и СКЕОР 2024.

Поддршката за овие активности ја рефлектира посветеноста на УКИМ кон отворање врати за студентите да ја збогатат својата едукација со светски перспективи.

Дополнително, УКИМ ги поддржа и сите културни и спортски активности, како и други манифестации организирани од факултетите, факултетските студентски собранија и УСС. Исто така, Универзитетот ги поддржува и другите активности во кои учествуваат студентите, како „Градежнијада“, „Агрономијада“, „Машинијада“ и други.

Овие вложувања сведочат за определбата на УКИМ да создаде баланс меѓу академскиот успех, културното изразување и спортскиот дух, што претставува суштински дел од личниот и професионален развој на студентите.

УКИМ останува посветен на континуирано унапредување на можностите за студентите преку финансиска и организациска поддршка, создавајќи основа за развој на иновативноста, глобалната компетитивност и лидерските вештини кај новите генерации.

проф. д-р Биљана Ангелова, ректор на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ во Скопје

Бенјамин Лангер: Да преведуваш од македонски на германски значи да бидеш и агент

Posted on by euhouse

Разговара: Наташа Атанасова

Бенјамин Лангер е преведувач од македонски на германски, кој изминатите години со своите преводи изгради мало прозорче низ кое читателите на германски можат да погледнат во македонската книжевност. Тој има преведувано дела на Влада Урошевиќ, Румена Бужаровска, Гоце Смилевски, Бранко Цветкоски, Дејан Трајкоски…, а неговиот превод на класичниот роман „Пиреј“ од Петре М. Андреевски предизвикал голем интерес меѓу германската читателска и критичка јавност. За овој превод тој ја доби Меѓународната награда за превод „Драги“, којашто годинава му беше доделена во рамки на фестивалот „Букстар“.

Кога и како Ви се роди љубовта кон македонскиот јазик?

По моите студии по Германистика и Историја на уметност во Бамберг (и една година во Будимпешта) аплицирав за место како лектор на Фондацијата Роберт Бош. Таа „Лекторска програма за Средна и Источна Европа“ нудеше можност да се предава една до две години на универзитет во тој регион и да се организираат културни проекти со студентите. Мојот план беше да заминам во Романија, во граничниот регион со Унгарија каде што се зборува романски и унгарски. Но на интервјуто ме прашаа дали би отишол и на друго место, и тоа место беше Скопје. За мене Македонија и македонскиот јазик беа сосема нови, но еве, земјата веднаш многу ми се допадна и почнав да го учам јазикот. Многу ми помогна што луѓето беа толку отворени и љубезни, сите „ми правеа муабет“, и мислам дека токму преку луѓето се роди мојата љубов кон македонскиот јазик. Останав четири години во Скопје. По една година станав лектор на ДААД што ми овозможи да работам подолго на факултетот „Блаже Конески“. А по три години, кога бев способен да читам и книги на македонски јазик – првата беше „Скопски раскази“ од Влада Урошевиќ –, таа љубов несомнено се вдлабочи.

Што беше најважно за да се препуштите на предизвиците на книжевниот превод од македонски на германски?

Кога живеев во Македонија, сè уште немаше речиси ништо од македонската книжевност што можеше да се најде на германски. Ми беше жал и почнав да преведувам раскази за барем дел од литературата да споделам со пријатели и моето семејство. Еден поттик беше и една работилница со моите студенти каде што преведувавме германски книжевни текстови за Скопје на македонски. Тоа беше многу убаво искуство и сакав да продолжам. Сериозно почнав да преведувам дури кога се вратив во Германија и кога овде во Берлин се запознав со луѓе од преведувачката сфера, како на пример од мрежата ТРАДУКИ. Преку нив не само што почнав да преведувам за книжевниот саем во Лајпциг туку и ги открив можностите коишто ги нудат работилниците и семинарите на Германскиот фонд на преведувачи. Од тие семинари научив многу и ја стекнав самодовербата што беше потребна за да стапам во контакт со можни издавачи. Мислам дека имав среќа на мојот пат како преведувач.

При преведувањето на делата, дали Ви е поважно преводот да е што поблизок и поточен до оригиналниот текст или да е што поблизок и поразбирлив за современиот читател?

Сметам дека мора да биде нешто измеѓу. Најважно ми е ритамот и дикцијата, но и особеностите на оригиналниот текст да бидат сочувани во преводот. Секогаш се трудам да останам што е можно поблиску до оригиналот, но честопати треба да се оддалечувам за да звучи и на германски како да е оригинал, односно за да одговараат регистарот и бојата на јазикот на оригиналниот текст. Буквалниот превод не е секогаш правиот превод. Но секако зависи и од делото. „Пиреј“, на пример, има многу зборови и изрази кои и на современиот македонски читател не му се лесно разбирливи, а и начинот на зборување на главните ликови односно раскажувачи не е современ и делува дури малку егзотично. Значи, во тој случај требаше и преводот да биде таков, не секогаш лесно разбирлив, посебен, дури и егзотичен. Сакав да го сочувам карактерот на текстот и да не го поедноставам. Но кога преведувам дела кои на современиот македонски читател воопшто не му делуваат „туѓо“ или „егзотично“, секако дека не сакам да им делуваат така и на германските читатели. Не сакам непотребно да отуѓувам преведувајќи буквално – што лесно се случува на пример во случај на пцовки. И не сакам да се препознава дека е превод бидејќи читателот се „сопнува“ при читањето кога се соочува со зборови, синтактични структури и изрази кои не се соодветни за германски текст.

Кои се најголемите предизвици за еден преведувач од македонски на германски јазик? И кое од делата што ги имате преведено од македонски Ви има предизвикано најмногу „преведувачки маки“?

Најголемиот предизвик, всушност, е да се најде издавач. И не само да се најде издавач, туку и да се најде издавач којшто нема да ја објави книгата можеби само затоа што добива финансиска поддршка на пример од ТРАДУКИ или од Европската Унија, туку кој ќе се ангажира и понатаму за книгата со промоции, со рекламирање, со контактирање на критичари коишто би можеле да бидат заинтересирани. Да бидеш преведувач од македонски на германски истовремено значи да бидеш и агент, не само преведувач. А таа работа е многу мачна и бара многу време.

Што се однесува до „преведувачките маки“, мислам дека најмногу ми ги предизвика „Пиреј“ од Петре М. Андреевски. Но, истовремено, тие маки ми донесоа и големи радости. Зошто? Затоа што добив толку многу помош од драги луѓе. Не можев да го прашам авторот за зборови коишто ги нема во ниеден речник, но ги прашував син му Сергеј Андреевски со сопругата Ирена и внукот Меглен кој дури живее во Германија. Кога и тие не знаеја или не беа сигурни, одеа со моите списоци во Слоештица за да ги прашат старите луѓе таму и се враќаа со објаснувања и честопати и фотографии на предмети, алати итн. И мојата другарка Бранка Ѓорговска отиде за мене во Музејот на Македонија и разговарала со стручњаците за плугови и за различни видови на волнени ткаенини, а и за разбои за да можев да разберам кој дел од традиционален разбој за што служи и да најдам германски еквиваленти. Тоа, всушност, беше групна работа и беше прекрасно искуство.

Годинава ја добивте меѓународната награда „Драги“ за преводот на романот „Пиреј“ од Петре М. Андреевски. Колку Ви значи ова признание како професионален книжевен преведувач?

Секако дека многу ми значи ова признание за мојата работа како преведувач, исто како и меѓународното признание „Блаже Конески“ на Македонската академија на науките и уметностите, коешто го добив пред неколку години на предлог од Влада Урошевиќ. Овојпат посебно ми беше драго што ми ја доделија наградата токму во зградата на Филолошкиот факултет „Блаже Конески“, на истото место во влезната хала, каде што на времето настапив со мојата театарска група од студенти на Германистика и ученици од Гимназијата „Јосип Броз Тито“. Имав чувство како да се затвори еден круг.

Во образложението за наградата стоеше дека германскиот превод на „Пиреј“ доживеал одличен прием кај германската публика. Според Вас, освен на квалитетот на делото и квалитетот на преводот, кои други фактори влијаат за еден ваков пробив на дело од, условно речено, мал јазик, на пазар на голем јазик како што е германскиот?

Секако и квалитетот и активностите на издавачката куќа. Во случајот на „Пиреј“ се работи за Издавачката куќа „Гуголц“, на германски „Guggolz Verlag“. Издавачката куќа е мала, но неверојатно успешна и позната. Издавачот Себастиан Гуголц е голем ентузијаст и се ангажира многу за своите книги. Критичарите го знаат и го ценат, и кога тој предложува некоја нова книга може да бидат сигурни дека е квалитетна и дека вреди да се занимаваат со неа. Без таков ангажман би било многу, многу потешко да се пробие една книга преведена од не многу познат јазик на суровиот книжевен пазар во Германија.

Кое дело или автор е Вашиот следен предизвик да го пренесете на јазикот на читателите на германски?

Моментално сум во фаза на исчекување. Има еден проект што би сакал да го реализирам, има дури и издавачка куќа, но книгата би се објавила во пакет со други книги од други јазици и сè уште не е јасно дали ќе се финансира. Затоа сè уште не би сакал да откријам повеќе. Инаку, имам повеќе книги што сакам да ги преведам, но морам првин да најдам издавач. За тоа треба многу време, а треба и сила. А со моето полно работно време на одделот за меѓународна соработка на Слободниот Универзитет Берлин, во комбинација со две сè уште мали деца, некако ми недостасуваат и време и сила, барем засега. Но сигурен сум дека ќе дојдат и други времиња! Во никој случај нема да се откажам од преведувањето на македонска книжевност.

Насловна фотографија: Ефи Лонгину

Науката е пријателка, а не Баба Рога

Posted on by euhouse

Europe House во соработка со Умно.мк ја почнува рубриката „Надреден знак“ во која секоја последна среда во месецот, интелектуалци од одредена област ќе пишуваат колумна на теми што нè засегаат.

„Ако не сте умни, ќе решавате задачи математика!“ Колку од нас како деца ја имаат слушнато оваа реченица?

Науката не смее да биде Баба Рога за плашење деца. Таа е со нас од рана возраст, кога првпат ги откриваме законите на физиката и ги испитуваме нивните граници. Таа е блиска, задева, интригира, скокотка и ветува авантури и можности за истражување. Нè тера да си поставуваме прашања за светот околу нас и не нè остава на мир додека не најдеме одговор. Ни отвора врати кон свет исполнет со чудесни откритија и нè учи како со љубопитност и со креативност можеме да го разбереме светот околу нас. Науката е наша стара познајничка, на која ако ѝ дадеме шанса, ќе ни стане другарка за цел живот. Другарка која ги проширува нашите хоризонти и нè подготвува за иднина полна со непознати можности и предизвици.

Но, како и секој добар пријател, науката некогаш знае да нè изнервира, особено ако не ѝ дадеме шанса да биде достапна, разбирлива и инспиративна. За среќа, не треба многу за да заинтересираме дете за наука, бидејќи таа е насекаде околу нас. Доволно е да влеземе во кујната со нашето дете, па преку готвењето да му покажеме како хемијата создава чуда …. за јадење 😊 И не, не е потребно да знаеме сè … доволно е да му покажеме на нашето дете дека негувањето истражувачки дух е многу важно. Следниот пат кога детето ќе постави прашање за тоа како функционира нешто, да го искористиме тоа како можност за заедничко истражување: ние, другарката-наука и детето.

Веќе неколку години сум дел од неформалното образование кај нас и гледам дека децата тука ги доживуваат научните концепти како апстрактни и тешки за сфаќање, како непријател со кој треба да се борат и да се надмудруваат. Интерактивните методи и практичните демонстрации ја прават науката опиплива и блиска, а ако ги нема, се разорува другарството меѓу децата и науката. Од досегашното искуство со работилници и проекти со деца, најважното што го забележав е дека кога научната работилница е визуелна, забавна и полна со хумор, тоа многу повеќе им останува во сеќавањето на учениците. На овој начин учењето станува подинамично и поинтересно, децата побрзо учат и посмело поставуваат прашања. Во тој момент децата создаваат врска со науката која оди подалеку од учебникот.

Но, што ако оваа љубопитност и талент за наука се загубат поради недоволна поддршка во редовното образование? Еден наставник не може да им посвети доволно внимание на сите ученици и често се случува талентираните деца да останат незабележани или недоволно стимулирани во рамките на традиционалниот образовен систем. За да не се случи ова, на сцената треба да стапи едно друго победничко трио, а тоа е: науката, детето и менторот.

Концептот на менторство еволуира низ годините. Во последно време туторите се доделуваат за да можат учениците да постигнат подобри резултати на училиште. Сепак, „тутор за петка“ е поинаков од ментор што се обидува да го формира начинот на кој размислува детето. Во минатото туторите биле реномирани научници кои работеле со талентирани деца, помагајќи им да ги развијат своите вештини и знаења, пренесувајќи им искуства и длабоки научни познавања. Невронаучникот Ерик Хоел има напишано серија текстови на оваа тема со наслов: „Зошто престанавме да правиме Ајнштајни?“. Во нив тој објаснува дека речиси сите големи умови од Галилео, преку Дарвин до Ајнштајн имале свои индивидуални ментори.

Според Хоел, оваа форма на менторство била темел за создавање на најголемите научни умови во човештвото. Но, со текот на времето, овој пристап се загубил во модерните системи на масовно образование, во кои фокусот е ставен на стандардите и унифицираните методи на учење. Денес, повторното воспоставување таква врска меѓу менторите и младите таленти може да ја создаде новата генерација Ајнштајни.

Нашата фондација „Кантарот“ се инспирира од овие примери и се обидува да го стави менторството во македонски контекст. Токму затоа нашите стипендисти ги поврзавме со ментори, истакнати научници кои работат на реномирани универзитети во светот. Талентираните ученици повеќе од шест месеци работеа со своите ментори за да подготват научни предавања на третата конференција „Наука за деца“. Меѓу децата и научниците се создадоа силни врски и тие уживаа во заедничкото работење. Се надеваме дека овие партнерства ќе продолжат и во иднина.

Сепак, тешко е да се најде индивидуален ментор за секое дете. За среќа, тоа не е единствениот начин на кој можеме да им помогнеме на новите генерации да ја засакаат науката. Секој муабет со научник, секоја научна работилница, секое инспиративно предавање од наставниците отвора нови хоризонти. А кога ќе ги видам децата со ококорени љубопитни очи, полни со ентузијазам да го одгатнат научниот концепт, и кога озгора на тоа, на крајот од работилницата ќе ми кажат: „Јас сакам да се запишам на наука за деца“ … е тогаш ми се полни срцето со милина и верба дека тоа е зачетокот на едно долгогодишно другарување меѓу децата и науката.

Пишува: М-р Драгана Стикова, директорка на Фондацијата „Кантарот“, раководителка на „Наука за деца“

 

Subscribe To our newsletter!